Περιοδικό SCIENCE. Επιστημονικό γεγονός του 2017 «Η Ταυτόχρονη παρατήρηση της συγχώνευσης δύο αστέρων νετρονίων μέσω ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων και ανίχνευσης ακτινοβολιών μέσω ραδιοτηλεσκοπίων»
Κάθε χρόνο οι εκδότες και οι αρθρογράφοι του περιοδικού Science επιλέγουν ένα επιστημονικό επίτευγμα που το ανακηρύσσουν ως το σημαντικότερο επιστημονικό επίτευγμα της χρονιάς.
Η επιλογή για το 2017 είναι η «Η Ταυτόχρονη παρατήρηση της συγχώνευσης δύο αστέρων νετρονίων μέσω ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων και ανίχνευσης ακτινοβολιών μέσω ραδιοτηλεσκοπίων»
Στις 17 Αυγούστου, επιστήμονες σε όλο τον κόσμο είδαν κάτι που δεν είχαν δει ποτέ πριν. Εκατόν τριάντα εκατομμύρια έτη φωτός μακριά, στις παρυφές του γαλαξία NGC4993 , δύο αστέρια νετρονίων συγκρούστηκαν και συγχωνεύτηκαν δίνοντας μια θεαματική έκρηξη που μελετήθηκε από διαφορετικού τύπου παρατηρητήρια δηλαδή, ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων, ραδιοτηλεσκόπια οπτικά και υπέρυθρα και τηλεσκόπια ακτίνων-γάμμα .
Η παρατήρηση της σύγκρουσης επιβεβαίωσε τη γενική θεωρία της σχετικότητας και έριξε φως στη διαδικασία δημιουργίας πολλών βαρέων στοιχείων, καθώς πιστεύεται ότι η διαδικασία της συγχώνευσης των αστέρων νετρονίων παράγει τα μισά από τα βαρύτερα από το σίδηρο στοιχεία.
Σε πρώτη φάση ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων, οι δύο αμερικανικοί LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) και ο ευρωπαϊκός VIRGO, «έπιασαν» τα βαρυτικά κύματα που εξέπεμπαν τα δύο αστέρια νετρονίων κατά την σπειροειδή κίνηση και πριν τη σύγκρουση- συγχώνευση τους και που έφθασαν στη Γη από απόσταση περίπου 130 εκατομμυρίων ετών φωτός.
Λίγο αργότερα, το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi Gamma-ray της NASA, που βρίσκεται σε τροχιά, ανίχνευσε έναν παλμό ακτίνων γάμμα που ονομάζεται σύντομη έκρηξη ακτίνων γάμμα.
Στη συνέχεια, άλλα ραδιοτηλεσκόπια στράφηκαν στον συγκεκριμένο στόχο. Επειδή τα βαρυτικά κύματα εντοπίστηκαν από τρεις ανιχνευτές τοποθετημένους σε μεγάλη μεταξύ τους αποσταση , έγινε δυνατός ο ακριβής εντοπισμός της θέσης του ζεύγους των αστεριών νετρονίων στον ουρανό. Μέσα σε 11 ώρες, αρκετές ομάδες οπτικών και υπέρυθρων ραδιοτηλεσκοπίων στραφηκαν στο σημείο της σύγκρουσης στην άκρη του γαλαξία NGC 4993.
Οι επιστήμονες ελπίζουν επίσης να παρατηρήσουν με τον ίδιο τρόπο και άλλους τύπους γεγονότων, όπως η συγχώνευση ενός άστρου νετρονίων και μιας μαύρης τρύπας, γεγονός που θεωρείται πιο σπάνιο, ή εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων στον γαλαξία μας που θα πρέπει επίσης να παράγουν ανιχνεύσιμα βαρυτικά κύματα, τα οποία θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους αστροφυσικούς να κατανοήσουν ακριβώς τις αιτίες των εκρήξεων.
Τις επόμενες δεκαετίες, οι επιστήμονες ελπίζουν να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν έναν διαστημικό ανιχνευτή βαρυτικών κυμάτων που θα μπορούσε να εντοπίσει βαρυτικά κύματα χαμηλόπτερων συχνοτήτων, όπως εκείνα από τις συγχωνεύσεις υπερμεγέθων μαύρων οπών στα κέντρα των γαλαξιών.
